چرخه های تجاری و اثرات نامتقارن تکانه های پولی بر تولید در ایران

از دهه 1990 پیرامون تاثیر نامتقارن سیاست های پولی بر متغیرهای حقیقی مطالعات نظری و تجربی زیادی صورت گرفته است. گروهی از اقتصاددانان معتقدند که اعمال سیاست های پولی فقط تولید اسمی را تغییر می دهد و تاثیری در تولید حقیقی نخواهد داشت. عده ای دیگر از اقتصاددانان اعتقاد دارند که سیاست های پولی در شرایط خاصی علاوه بر تولید اسمی، تولید حقیقی را در کوتاه مدت و حتی در بلند مدت تغییر می دهد. برخی از اقتصاددانان کینزین جدید اعتقاد دارند که سیاست پولی می تواند تاثیر نامتقارنی بر تولید ناخالص داخلی داشته باشد. هدف رساله حاضر، بررسی اثر نامتقارن سیاست پولی بر تولید ناخالص داخلی در دوره 1338-1387 در اقتصاد ایران است. برای این منظور، الگوی غیرخطی اتورگرسیو انتقال ملایم و تابع انتقال لجستیک در نظر گرفته شده است. برای تخمین الگوی غیرخطی اتورگرسیو انتقال ملایم دو وضعیتی از برآوردگر حداقل مربعات غیرخطی و از الگوریتم نیوتن- رافسون و برای تخمین الگوی غیرخطی اتورگرسیو انتقال ملایم چهار وضعیتی از برآوردگر حداقل مربعات غیرخطی و از الگوریتم ژنتیک استفاده شده است. یافته های این رساله نشان می دهد که برازش الگوی غیرخطی بر الگوی خطی اولویت دارد. علاوه بر این، اثر سیاست پولی بر تولید ناخالص داخلی نامتقارن بوده است. به عبارت دیگر، اثر سیاست پولی بر تولید در وضعیت های بالا و پایین رشد متغیر انتقال (درآمد حاصل از نفت) متفاوت بوده است. طی دوره مورد مطالعه، با اعمال سیاست پولی انبساطی، تولید در وضعیت پایین رشد درآمد حاصل از نفت بیش از وضعیت بالای رشد درآمد حاصل از نفت افزایش یافته است. همچنین، سرما یه گذاری بخش خصوصی و مخارج دولتی تولید را در وضعیت پایین رشد درآمد حاصل از نفت بیش از وضعیت بالای رشد درآمد حاصل از نفت افزایش داده اند. برآورد الگوی غیر خطی اتورگرسیو انتقال ملایم چند وضعیتی، چهار وضعیت متفاوت را در چرخه های تجاری اقتصاد ایران نشان می دهد. ضریب تغییرات حجم پول در چهار وضعیت چرخه های تجاری اقتصاد ایران متفاوت است. بزرگترین ضریب تغییرات حجم پول مربوط به وضعیت رکود به همراه وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی است در حالیکه کوچکترین ضریب تغییرات حجم پول مربوط به وضعیت رونق با نرخ رشد اقتصادی کاهشی است.